گل خشک زنبق: راهنمای گل، نگهداری و خشک کردن آن

گل خشک زنبق ( Dried Irises flower )

• نام لاتین : Dwarf iris
• نام علمی : Iris reticulate
• تیره : زنبقیان
• سرده : زنبق
• خاستگاه : اروپا ، خاورمیانه و شمال آفریقا ، آسیا و سرتاسر آمریکای شمالی

زنبق یکی از زیباترین گل هاست که در تزیینات و گل آرایی ها به فراوانی استفاده می شود. زنبق علاوه بر زیبایی خواص بسیار مفیدی هم دارد.

این خواص باعث شده که از گل زنبق برای تهیه چای و دمنوش های مختلف استفاده شود. این گل را می توان در باغچه و یا گلدان نگهداری کرد. گل زنبق بنفش و گل زنبق زرد دو رنگ پرطرفدار از انواع گل زنبق هستند.

بیشتر بخوانید: گل زنبق نماد چیست ؟ ( معرفی و راهنمای نگهداری گل زنبق )

معرفی و گیاه شناسی گل زنبق

زنبق که در انگلیسی با نام Dwarf iris شناخته می شود، گیاهی چند ساله است که حدود 300 گونه داشته و در نیمکره شمالی پراکنده اند. هر گل 6 عدد گلبرگ ، 3 عدد پرچم و 3 عدد برچه دارد. در واقع گل دو جنسی است و هم پرچم و هم برچه روی یک گل دیده می شود. برگ ها غالبا شمشیری، درون یکدیگر و تا حدی از اواسط تا شده است. ارتفاع زنبق بین 20 تا 5 سانتی متر متغیر است.

گل های زنبق دارای ۳ قطعه پایینی که آویز و سه قطعه بالایی به صورت ایستاده به عنوان درفش شناخته می شوند. دامنه تغییرات رنگ گل زنبق شامل سفید، صورتی کم رنگ، آبی، بنفش، ارغوانی کم رنگ، قرمز، نارنجی و زرد است.

از نظر اندام های گیاهی دو نوع زنبق داریم. نوع اول که زنبق ریزوم دار است، جهت کاشت در گلدان و باغچه به کار می رود و نوع دوم که سوخ دار ( پیاز ) نام دارند، برای مصارف گل به صورت بریدنی استفاده می شوند و استفاده تجاری دارند. زنبق از اواسط بهار تا اوایل تابستان گلدهی دارد.

گل زنبق یکی از اجناس صادراتی ایران است و فرصت بسیار خوبی برای تجار ایرانی فراهم کرده است تا با صادرات گل زنبق برای کشور ارز آوری فراوانی به ارمغان آورند. هر دو‌ نوع محصول گل زنبق چه به صورت گیاه دارویی و چه به صورت گل خشک تزئینی قابلیت صادرات دارند چرا که هر کدام مشتری خاص خود را دارند.

صادرات گل خشک زنبق فرصت بسیار مناسبی را برای عمده فروشان و صادرکنندگان گل خشک زنبق و سایر گیاهان دارویی فراهم آورده است تا از این طریق بتوانند به سود قابل توجهی دست یابند.

گل خشک زنبق

انواع گل زنبق و فصل گلدهی آن

الف ) زنبق های ریزوم دار :

این دسته شامل موارد زیر هستند :

• زنبق های ریش دار ( Bearded یا Pogon Iris )

ویژگی این زنبق ها این است که دارای خط برجسته ای به صورت کرک در وسط آویزها می باشند. مهم ترین گونه این دسته، زنبق آلمانی ( I. germanica ) است. این گونه گیاه به سرما و خشکی مقاوم است. برگ های آن خنجری شکل و در نقاط گرم به صورت همیشه سبز دیده می شود.

ارتفاع آن به 20 تا 50 سانتی متر می رسد. رنگ گل بنفش، زرد، قرمز و صورتی است. از ارقام پابلند، گاهی به عنوان گل بریدنی استفاده می شود. گلدهی در اواسط بهار و اوایل تابستان بوده و ممکن است دو بار در سال یعنی در بهار و پاییز گل بدهد. پس از گلدهی با ریزوم افزایش می یابد.

از دیگر گونه های زنبق ریش دار می توان I. pumila و I. Susiana ( زنبق شوش ) را نام برد که در بهار گل می دهند. زنبق شوش دارای گل سیاه و دیگر رنگ های حزن انگیز است که به این دلیل گاهی به آن زنبق عزا نیز می گویند. در واقع دارای گلبرگ های خاکستری با رگه های ارغوانی تیره، لکه های سیاه و ریش های ارغوانی است. I. pumila  بسیار کوتاه است و گاهی به آن زنبق پاکوتاه می گویند.

زنبق ریش دار

• زنبق بی ریش  Apogon یا ( Beardless )

در این نوع زنبق ها سطح آویزها صاف و بدون کرک است. برگ ها نازک و باریک و شبیه برگ گندمیان است. ارتفاع از ۳۰ تا ۱۲۰ سانتی متر متغیر است. از گونه های مهم آن زنبق سیبری (I. sibirica) است.

زنبق بی ریش

• زنبق تاج دار ( Crested Iris )

از ویژگی های این نوع زنبق این است که در وسط آویزها، در جایی که زنبق های ریش دار، دارای ریش هستند، این گل ها مزین به یک تاج بوده و رنگی متفاوت با رنگ زمینه گلبرگ دارند. این گروه بومی مناطق نیمه گرمسیری هستند ولی برخی از گونه های آن به سرما مقاومند.

از گونه های معروف این گروه می توان I. japonica ( زنبق ژاپنی ) و I. cristata را نام برد. این ۲ گونه سرما را تحمل می کنند. زنبق ژاپنی در فصل تابستان گل می دهد و در مناطق خشک رشد خوبی دارد. ارتفاع آن حدود ۶۰ سانتی متر، گل ها درشت و بنفش رنگ با حواشی بریده و تاج کاسبرگ، نارنجی است.

I. cristata  کوتاه قد بوده و بلندی بوته آن ۸-۷ سانتی متر است. گل های آن آبی رنگ و روی آویز های آن تاجی به رنگ زرد یا نارنجی دیده می شود.

زنبق تاج دار

• زنبق های سوخ دار

زنبق های سوخ دار به ۳ گروه  Juno ،Reticulata  و Xiphium تقسیم می شوند. در گروه Reticulata گونه ها همگی پاکوتاه هستند. گونه های گروه Juno دارای ریشه های گوشتی دائمی بوده که حذف آن ها باعث مرگ گیاه می شود این دسته به سرما مقاوم نیستند. بنابراین در صنعت گلکاری اهمیت چندانی ندارند. بیشتر زنبق هایی که در گلکاری از آن ها استفاده می شود، از گروه  Xiphium هستند.

در گلکاری، زنبق های سوخ دار به سه گروه زنبق های هلندی، انگلیسی و اسپانیایی تقسیم می شوند. از این گل ها به مقدار زیادی جهت گل بریدنی و تزئین باغچه استفاده می شود. برخی از آن ها دورگه و برخی از گونه های قدیمی به دست آمده اند.

زنبق های سوخ دار، گیاهانی دائمی با سوخ کشیده هستند که سوخ اولیه ( سوخ مادری ) آن ها در عوض یک فصل کاشت از بین می روند ولی در طول فصل یک سوخک درشت در کنار خود تولید می کنند که این سوخ تولید گل در سال آینده را تامین خواهد کرد.

• زنبق انگلیسی ( I. xiphioides یا I. latifolia )

برگ های نازک و پیچ خورده دارد. گل ها به رنگ بنفش، ارغوانی و سفید و گاهی دو رنگ هستند. گیاه در اواخر بهار و اوایل تابستان گل می دهد. این زنبق را در زمینی غنی از مواد آلی می کارند و در دوران فعالیت نیاز به رطوبت زیادی دارد.

زنبق انگلیسی

• زنبق اسپانیایی ( I. xiphium )

منشأ آن اسپانیا و پرتقال است. گل ها بسیار متنوع بوده، به رنگ آبی یا بنفش و به ندرت سفید یا زرد دیده می شود و روی هر یک از آویزهای آن لکه ای زرد فام به چشم می خورد. تنها تفاوت آن با I. xiphioides شکل عجیب آویزهای آن است.

تنوع رنگ های I. xiphioides بیشتر و شکل کلی آن به نسبت یکسان است. در بهار، 2 هفته زودتر از گونه قبلی گل می دهد. سوخ ها را پس از گلدهی از خاک درآورده و در محل مناسب نگهداری می کنند.

زنبق اسپانیایی

• زنبق هلندی ( I. hollandica )

این زنبق حاصل تلاقی بین I. xiphium ، I. tingitana و I. lusitanica است. از نظر رنگ بسیار متنوع بوده و هر روزه رنگ های جدیدی از آن به بازار عرضه می شود. به طور معمول این نوع زنبق را پیش رس کرده و از گل بریده خارج از فصل آن استفاده می شود.

از دیگر زنبق های سوخ دار می توان I. reticulate و I. danfordia را نام برد. که از انواع پاکوتاه زنبق هستند و به دلیل جهت تزئین آپارتمان استفاده می شوند. این دو در اسفند ماه گل می دهند. سوخ این دو را در پاییز در گلدان کشت می کنند.

زنبق هلندی

تکثیر انواع گل زنبق

افزایش زنبق ها عموماً از طریق تقسیم بوته پس از پایان گلدهی صورت می گیرد. همچنین با کشت بذر زنبق می توان پس از ۳ سال گل های زنبق را مشاهده نمود. روش افزایش هر یک از زنبق های ریزوم دار و سوخ دار بیشتر توضیح می دهیم …

الف ) افزایش زنبق های ریزوم دار

بوته های بزرگ چند ساله را در اواخر تابستان و اوایل پاییز پس از زرد شدن برگ ها از زمین در آورده، ریزوم ها را تقسیم کرده و هر قسمت را جداگانه در محل اصلی می کارند. اگر بخواهیم همان سال گیاه گل بدهد ریزوم ها را به قطعات بزرگ و اگر مایل باشیم ریزوم ها را بیشتر زیاد کنیم به قطعات کوچکتر تقسیم می نماییم، ولی هر قطعه ریزوم باید حداقل دارای یک نقطه رشد باشد. ریزوم ها را در عمق ۵ سانتی متری خاک می کارند. در مناطقی که هوای سرد و زمستان طولانی دارند ممکن است ریزوم ها از بین بروند.

ب ) افزایش زنبق های سوخ دار

در زنبق های سوخ دار، سوخک ها را در پاییز از سوخ مادری جداکرده و می کارند که در سال دوم و یا سال گل می دهند.

برداشت گل زنبق

گل های زنبق را زمانی که غنچه ها شروع به تغییر رنگ می کنند، برداشت می کنند که پس از چند روز در داخل آب به طور کامل شکفته می شوند.

کاشت زنبق در گلدان

اگر پیازهای زنبق را در فصل پاییز بکارید می توانید شاهد گل های زیبای آن در اواسط بهار باشید. برای کاشت زنبق این مراحل را دنبال کنید : (جهت خرید گلدان کلیک کنید)

1. اولین مرحله تهیه پیاز زنبق است.
2. درون گلدان موردنظر مقداری خاک مناسب بریزید و پیازها را در خاک قرار دهید. نوک پیازها باید کمی بیرون از خاک قرار گرفته باشد. فاصله مناسب پیازها از هم 10 تا 15 سانتی متر است.
3. بعد از چند روز پیازها ریشه می دهند.
4. گلدان را به خوبی آبیاری کنید و خاک را همواره مرطوب نگه دارید. گلدان را در مکانی قرار دهید که نیم سایه باشد تا گیاه به گل بنشیند. در این زمان گلدان را به مکان پرنورتر جابه جا کنید. آبیاری در این زمان باید بعد از خشک شدن رویه خاک انجام شود.
5. گل ها در مدت 7 تا 9 هفته به گلدهی می رسند.

نکته: هر پیاز تهیه شده فقط می تواند دو سال در خاک بماند و گلدهی داشته باشد.

سایت گلفروشی رضوان ارائه دهنده انواع تاج گل های ترحیم ، سبد گل و دسته گل می باشد. جهت مشاهده نمونه کارها روی هر بخش کلیک کنید.