همه چیز درباره گل سیکلامن ( معرفی ، پرورش و نگهداری )

گل سیکلامن با نام فارسی اصیل نگونسار و نام انگلیسی Cyclamen و نام علمی Cyclamen spp شناخته می شود .

این گل بسیار زیبا از خانواده ی Primulaceae بوده و خاستگاه اصلی آن شمال ایران ، جنوب کشور ترکیه و لبنان می باشد .

گل سیکلامن گیاهی علفی از نوع پامچال هاست و دارای 15 گونه بوده که در اروپای مرکزی ، مدیترانه و ایران پراکنده اند .

گونه اصلی این گل  c . persicum نام دارد و به طور طبیعی در مناطق غرب مدیترانه وجود دارد .

در این گل علفی قسمت انتهایی ساقه در نزدیک خاک کمی قطور تر از ساقه بالای آن شده و برگ ها به طور مستقیم از این ساقه قطور منشا می گیرند .

این قسمت که آن را ژوخه یا غده نیز می نامند ابتدا به فرم تخم مرغی بوده و سر انجام پهن و گرد می شود .

غده سیکلامن :

غده قسمتی است که مواد غذایی مورد نیاز گیاه را در طول دوره استراحت در خود ذخیره میکند و هر سال به اندازه آن اضافه می‌شود. بعد از دوران استراحت ریشه‌ها از قسمت انتهایی گیاه بیرون زده و رشد می‌کنند. شکل غده آن در ارقام مختلف متفاوت است اما معمولاً کروی شکل است و برگ های گیاه از غده بیرون می آیند .

خصوصیات ظاهری گل سیکلامن :

برگ های این گیاه قلبی شکل بوده و به رنگ سبز تیره دیده می شود ، در برخی از برگ ها نیز لکه های نقره ای زیبایی وجود دارد که باعث جذابیت هر چه بیشتر گل سیکلامن می شود .

در بعضی از واریته ها دمبرگ ها دارای رنگ قرمز و در برخی دیگر به رنگ سبز مایل به قرمز دیده می شود .

گل ها بسیار خوش عطر و به رنگ قرمز ، خرمایی ، صورتی ، ارغوانی و سفید است . البته گونه های پر پر و دو رنگ هم وجود دارد .

ساقه گل و برگ در اوایل رشد شبیه هم هستند اما یک تفاوت عمده دارند : نوک ساقه گل به طرف پایین خمیده است اما نوک ساقه برگ به سمت بالا قرار دارد.
در ارقام مختلف شکل برگ متفاوت است برخی برگهایی با لبه صاف دارند و در برخی برشهایی پهنه برگ را به چند قسمت تقسیم کرده است.

توجه کنید تمامی قسمت های این گیاه سمی بوده و در صورتی که خورده شود خسارات جبران ناپذیری بوجود می آورد .

نیاز ها ، اصول داشت و نگهداری گل سیکلامن :

نیازهای مهم ، نکات پرورشی و شرایط نگهداری بهتر از این گل زیبا را در ادامه توضیح میدهم :

نور مورد نیاز برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

این گل برای پرورش نیاز به نور با شدت متوسط دارد ،
نباید در مقابل اشعه مستقیم خورشید قرار گیرد .

دما مورد نیاز برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

گل سیکلامن برای رشد نیاز به هوای خنک و مرطوب دارد .
بهترین دما برای نگهداری این گل 18 درجه سانتی گراد است .

دما نباید از 25 درجه سانتی گراد بیشتر شود .
برخی از گونه های این گل مقاوم به سرما بوده اما در اکثر موارد حساس به سرما است .

آبیاری مناسب برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

آبیاری گیاه به صورت مرتب باید رشد سریع گیاه می شود اما آب مورد استفاده باید عاری از املاح آهکی باشد چرا که باعث ایجاد لکه های سفید روی برگ ها شده و باعث به وجود آمدن زخم روی برگ ها می شود .
توجه کنید که آب در پای گیاه نماند زیرا باعث بوجود آمدن پوسیدگی در گیاه می شود .

خاک مناسب برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

خاک مصرفی برای این گل باید سبک بوده تا از پوسیدگی ژوخه جلوگیری شود ،
مخلوطی از خاک برگ و ماسه و کود حیوانی و یا مخلوطی از خاک معمولی و خاک برگ و کود حیوانی می تواند ترکیب خاک مناسبی برای پرورش این گیاه باشد .

تهویه هوای مناسب برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

گل سیکلامن برای پرورش نیاز به تهویه هوا هم دارد .
اگر در گلخانه از این گل نگهداری می کنید می توانید با قرار دادن آن در ارتفاع بالاتر از بقیه گل ها تهویه مناسب تری برای آن به وجود بیاورید .

کود مناسب برای پرورش و نگهداری گل سیکلامن :

این گیاه به کود دهی زیاد حساس است و کود دهی زیاد باعث عدم گلدهی آن می شود .
عدم تغذیه مناسب و کود دهی کم نیز باعث می شود برگ های گیاه رشد نکرده و دمگل ها به خوبی پرورش نیابند .

روش تکثیر گل سیکلامن و ازدیاد آن :

از طریق کشت بذر و یا تقسیم بخش ژوخه ای می توان این گل را تکثیر کرد .

بذر های گیاه را می توان در ترکیب خاکی از ماسه ، خاکبرگ و خاک معمولی با فاصله ی 1 تا 2 سانتی متر از هم کاشت .

بهترین دما برای کاشت بذر و رشد سریع آن ها دمای 18 درجه سانتی گراد می باشد .

زمانی که بذر ها رشد کرد می توان رطوبت و دما را اندکی کاهش داد و نشا ها را دو الی سه بار در ماه تغذیه کرد .

زمانی که نشا ها بزرگ شدند می توانید آن ها را به گلدان هایی بزرگ تر منتقل کنید اما توجه کنید بر آمدگی طوقه گیاه بالاتر از سطح خاک قرار گیرد تا از پوسیدگی گیاه جلوگیری شود .

بهتر است گلدان های سیکلامن را در کنار هم قرار ندهید تا از بروز بیماری ها و پوسیدگی های احتمالی جلوگیری به عمل آید .

تکثیر سیکلامن از طریق غده

در روش ازیاد از طریق ژوخه یا غده و تقسیم آن به طریق زیر باید عمل کنید:

چون غده های سیکلامن نسبت به سرما مقاومت خوبی دارند ، برای کاشت این غده ها در فضای باز و در عمق حدود 15 سانتی متری خاک اقدام به کاشت آنها کنید.

نکته: واریته های گلدانی سیکلامن در عمق 3 سانتی متری خاک کاشته می شوند.

برای کاشت غده ها بهتر است در فصل استراحت اقدام کنید و حتما مواظب باشید که سطح صاف غده رو به سمت پایین و سطح زبر آن را، رو به بالا بکارید.

بیماری ها و آفات گل سیکلامن و روش درمان آن ها :

1 – برگ های گل سیکلامن می ریزند :

این عارضه به دلیل خشک بودن هوا و آبیاری کم است .
رطوبت هوا را کنترل کرده و گیاه را آبیاری کنید .

2 – طوقه گیاه پوسیده است :

این عارضه به دلیل آبیاری بیش از اندازه و یا تماس زیاد آب با ساقه گیاه است .

3 – جوانه های گل قبل از باز شدن می ریزند : 

این عارضه به علت دمای بالای هوا ، نور کم و کمبود مواد غذایی و در برخی از موارد آب کم می باشد .
شرایط را بازبینی کنید و علت را پیدا کنید .

4 – تاخیر در گلدهی :

تاخیر در گلدهی می تواند ناشی از دمای بالا یا پایین و میزان نور نا مناسب رسیده به گیاه و بزرگی گلدان باشد .

5 – گیاه گل می دهد اما گل های آن کوچک است :

در برخی از گونه ها اندازه ی گل ها کوچک است و جای نگرانی وجود ندارد ،
اما کوچکی گل ها در گونه های دیگر می تواند ناشی از کود دهی زیاد و دمای بالای هوا باشد .

6 – گیاه پژمرده و نرم شده است :

این عارضه به دلیل خشکی هوا و دمای بالای آن ، نور کم و یا وجود مقادیر زیاد نمک در خاک است .

7 – گیاه رنگ پریده شده و برگ ها به زردی می گراید :

این عارضه ناشی از نور زیاد ، خشکی خاک و PH بالای آن و همچنین تغذیه نا کافی گیاه می باشد .

8 – برگ ها و گل های این گیاه پیچیده اند :

عامل آن کنه سیکلامن است .
با استفاده از سم کنه کش گیاه را سم پاشی کنید .