معرفی ، پرورش و نگهداری گل بنفشه آفریقایی

بنفشه آفریقایی با نام انگلیسی African violet و نام علمی  Saintpaulia ionantha شناخته می شود .
این گل از خانواده ی Gesneriaceae بوده و خاستگاه اصلی آن کشور های تانزانیا ، کنیا و جنوب شرقی آفریقا است .

بنفشه آفریقایی گل آپارتمانی است که می تواند با گل های زیبا و خوش رنگش به شما آرامش و انرژی مثبت هدیه دهد؛
همچنین می تواند پنجره های خانه تان را زیبا و رویایی کند.

برای افرادی که به تازگی گل کاری و نگهداری گیاهان را شروع کرده اند می تواند گزینه ای بسیار مناسبی باشد .
بنفشه آفریقایی گیاهی از خانواده ی ژسزیاسه بوده و نام آن برگرفته از نام saint paul کاشف آن است .
برگ های این گیاه سبز مخملی و کرک دار و روی ساقه ای فشرده و کوتاه قرار دارند .
به کمک علم اصلاح ارقام زیادی از این گل اصلاح شده و به وجود آمده که قبلا در طبیعت وجود نداشته است ؛ مثل ارقام پر پر ، خال خال و غیره .

دلیل شهرت گل بنفشه آفریقایی :

[box type=”success” align=”aligncenter” class=”” width=””] شهرت گل بنفشه آفریقایی به این علت است که نسبت به طول روز بی تفاوت و به همین دلیل در طول سال گل می دهد .[/box]

گل های بنفشه آفریقایی :

رنگ گل ها متنوع و به رنگ های بنفش ، آبی و قرمز ، صورتی و سفید ظاهر می شوند .
گل ها به صورت کم پر و پرچم ها طلایی و به طرز زیبایی از وسط گل ها بیرون زده اند به طوری که تناقض در رنگ پرچم ها و گلبرگ ها این گل را به صورت یکی از زیباترین مینیاتور های گیاهی درآورده است .

نیاز ها ، اصول داشت و نگهداری گل بنفشه آفریقایی :

بنفشه آفریقایی هم مانند هر گیاه دیگری به مجموعه ای از عوامل برای رشد و نمو بهینه نیاز دارد که از این میان می توان به نور ، دما ، آب ، مواد غذایی و محیط کشت اشاره کرد .

نور مورد نیاز برای پرورش گل بنفشه آفریقایی :

 عمل فتوسنتز به عنوان سیستم تولید انرژی منحصر به فرد گیاهان در حضور نور صورت می گیرد ، از این رو نور را می توان اساسی ترین فاکتور رشد گیاه دانست . در مورد میزان نیاز بنفشه آفریقایی به نور عقاید ضد و نقیض فراوان است و این می تواند دلایل زیادی داشته باشد .
بنفشه آفریقایی در نور به نسبت کم به خوبی رشد می کند ولی برای گل دهی نیاز به شدت نور بیشتر دارد . در صورت استفاده از نور طبیعی ، نور ملایم صبحگاهی از یک پنجره رو به شرق می تواند مفید باشد ، در زمستان نور پنجره رو به جنوب نیز به همان اندازه ملایم و مفید خواهد بود .
در تابستان می توان با افزایش فاصله گیاهان از پنجره ی جنوبی ، از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری کرده و نور خوبی برای گیاهان فراهم کرد .

استفاده از نور مصنوعی برای رشد بنفشه آفریقایی :

بنفشه آفریقایی از محدود گیاهانی است که زیر نور مصنوعی لامپ ها نیز به خوبی نور طبیعی ( حتی به عقیده برخی بهتر از نور طبیعی ) رشد و نمو می کند .
استفاده از نور مصنوعی فلوئورسنت سفید (White cool ) بهتر از سایر انواع لامپ ها است . به طور معمول لامپ های لوله ای فلوئورسنت را در فاصله ی 30 سانتی متری از سطح گیاهان ( عرض 120 سانتی متری )‌ نصب می کنند تا شدت نوری معادل 600 فوت کندل حاصل شود . آزمایشات نشان داده که بنفشه آفریقایی در شرایط 24 ساعت روشنایی مداوم با نوری به شدت 400 فوت کندل به خوبی رشد و نمو می کند .

به طور کلی بنفشه آفریقایی برای گل دهی طولانی به 12 تا 16 ساعت روشنایی در شبانه روز برحسب نوع رقم نیاز دارد . معمولا رقم هایی با برگ های تیره تر و گل های تیره تر و گل های پر پر به روشنایی بیشتر نیاز دارند .
از آنجا که گرد و غباری که بر برگ ها می نشیند میزان نور دریافتی گیاه را می کاهد باید سعی کنیم همواره برگ ها را تمیز نگه داریم .

روش تعیین میزان روشنایی مناسب برای رشد بنفشه آفریقایی :

در کل بهترین راه برای تعیین کفایت میزان روشنایی این است که چگونگی رشد گیاهان را مورد توجه قرار دهیم .
اگر دمبرگ ها بیش از حد بلند و کشیده و متمایل به سمت بالاست و برگ ها رنگ سبز تیره داشته و گیاه خیلی کم گل می دهد نشانه کمبود روشنایی است .
هنگامی که رنگ برگ ها روشن شده و به زردی می گراید نشانه ی زیادی نور است ، در شدت نور خیلی زیاد لکه های سوختگی روی برگ ها بروز خواهد بود .

دما مورد نیاز برای پرورش گل بنفشه آفریقایی :

دمای مناسب برای پرورش بنفشه آفریقایی 18 تا 26 درجه سانتی گراد است . در 25 درجه سانتی گراد بنفشه آفریقایی به خوبی رشد و نمو کرده و گل فروان می دهد ولی گلبرگ ها به نسبت کوچک و رنگ پریده می شوند . اگر دما از 18 درجه کمتر شود رشد و نمو کاهش یافتعه و احتمال بروز سفیدک ( نوعی بیماری قارچی شبیه به پودری سفید رنگ روی برگ ها ) زیاد می شود و برگ ها به سمت پایین خم شده و شکننده می شوند .
کمترین دمای قابل تحمل برای گیاه در زمستان 13 درجه است . این گیاه بر عکس اغلب گیاهان هر چه دمای شبانه بیشتر و دمای روزانه خنک تر باشد ( ثبات و عدم اختلاف میزان درجه حرارت در طول شبانه روز ) بهتر رشد و نمو می کند . اگر دمای روزانه بالاتر از 29 درجه سانتی گراد باشد باعث تحریک گل دهی زود هنگام و ضعیف شدن گیاه می شود .
حداکثر دما برای نگهداری این گیاه 32 درجه سانتی گراد است .

آبیاری مناسب برای پرورش گل بنفشه آفریقایی :

محیط کشت بنفشه آفریقایی باید مرطوب باشد ولی در حالت غرقاب قرار نگیرد . برای آبیاری متداول ترین روش این است که زیر گلدانی را پر از آب کرده و گلدان را در آن قرار می دهیم تا آب از سوراخ های ته گلدان به سمت بالا حرکت کند . پس از مرطوب شدن سطح خاک ( تقریبا بعد از حدود نیم تا حداکثر یک ساعت ) در صورت باقی ماندن آب در زیر گلدانی باید آب اضافی را خالی کرد .
آبیاری از بالا برای بنفشه آفریقایی مناسب نیست زیرا ریزش آب روی برگ ها باعث پوسیدگی و رشد قارچ می شود . از طرفی آبیاری مداوم از پایین موجب تجمع نمک و املاح در سطح خاک و اطراف طوقه گیاه خواهد شد که اگر میزان نمک افزایش یابد موجب آسیب گیاه و در نهایت پوسیدگی طوقه می شود ، به خصوص اگر کیفیت آب آبیاری مناسب نباشد . برای جلوگیری از این حالت می توان هر از گاهی آبیاری را از بالا ولی با دقت و جلوگیری از خیس شدن برگ ها – به خصوص عدم تجمع قطرات آب در قسمت مرکزی رشد گیاه – انجام داد .
ریشه های بنفشه آفریقایی به تجمع نمک بسیار حساس است . در صورت استفاده از آب شور ( وجود املاح زیاد ) یا عدم دقت در استفاده از کود های شیمیایی و تجمع نمک در خاک ، گیاه توانایی جذب آب را نخواهد داشت از این رو علی رغم آبیاری و خیس بودن بستر کاشت ، گیاه علایم پژمردگی را نشان داده و در نهایت از بین خواهد رفت ( به اصطلاح گیاه در اثر املاح زیاد می سوزد . )

دمای آب مناسب برای آبیاری بنفشه آفریقایی :

برای آبیاری گل بنفشه آفریقایی باید از آب ولرم ( هم دمای اتاق ) استفاده کرد زیرا آب سرد موجب ایجاد شوک و فرو افتادن گل ها و ایجاد لکه هایی روی برگ ها می شود . اگر یک شب قبل از آبیاری ظرف آب را در اتاق نگهداری کنیم دمای آن متعادل شده از طرفی کلر موجود در آب خارج می گردد زیرا کلر اضافی موجود در آب آبیاری برای بنفشه آفریقایی زیان آور است .

[box type=”success” align=”aligncenter” class=”” width=””]دقت در آبیاری یکی از نکات مهم برای داشتن گیاهانی سالم و با رشد و گل دهی مطلوب است .[/box]

در فاصله ی دو آبیاری بهتر است قدری سطح خاک خشک شود نه کاملا خشک . حدودا هر 5 یا 6 روز یک بار زمان مناسبی برای آبیاری است ، البته فاصله دو آبیاری ، به اندازه گیاه ، اندازه گلدان ، دما و رطوبت نسبی محیط و نوع محیط کشت گیاه نیز بستگی دارد . به طور کلی ایجاد شرایط نسبتا پایدار با نوسانات کم از لحاظ رطوبت و دما برای داشتن گیاهانی با رشد و گل دهی مطلوب و بهینه لازم است .

تغذیه مناسب برای پرورش گل بنفشه آفریقایی :

از آن جایی که محیط کشت بنفشه آفریقایی فاقد خاک ( رس ) است تقریبا هیچ گونه مواد غذایی برای رشد گیاه ندارد از این رو همواره در آبیاری از محلول کود مناسب استفاده می کنیم . نیاز های همه ی گیاهان به هنگام رشد با زمان به گل نشستن متفاوت است . رشد و نمو ( تولید گل و بذر ) دو فرایند جداگانه و مخالف هم هستند از این رو نباید انتظار داشت که گیاه همزمان بیشترین رشد را داشته و نیز بیشترین میزان گل را بدهد .
گل بنفشه آفریقایی در جوانی به کود با مقدار نیتروژن بالا ، و هنگام گل دهی به نیتروژن کم و فسفر و پتاسیم بالا نیاز دارد .

کود مناسب  :

در بازار کود های مخصوص رشد و گل دهی بنفشه آفریقایی به صورت جداگانه موجود و قابل دسترس است . نکته قابل توجه در استفاده از تمام کود های شیمیایی رعایت دز مصرف است . ( به دلیل مشکلات ناشی از تجمع املاح همان گونه که در بالا اشاره شد ) هیچ گاه کود را به میزان بیش از حد توصیه شده روی بسته به کار نبرید . بهتر است میزان کود محلول در آب را کاهش داده در عوض دفعات استفاده را افزایش دهید .
هیچ گاه هنگامی که بستر کاملا خشک و گیاه تشنه است به آن کود ندهید زیرا ممکن است ریشه های گیاه توانایی جذب آب را نداشته و آسیب ببیند .

محیط کشت مناسب برای گل بنفشه آفریقایی :

نکته مهم این است که اکثر گیاهان گل دار برای گل دادن به خاک اسیدی نیاز دارند اگر روی سطح خاک سفیدک جمع شده به این معناست که خاک به سوی شور شدن و قلیایی شدن پیش می رود . تهیه آمیخته خاکی مناسب برای بنفشه آفریقایی بسیار مهم است .
همانگونه که می دانیم بنفشه آفریقایی در خاک نمی روید بلکه در آمیزه ی سبکی از مواد آلی درشت بافت رشد می کند که در کف جنگل های انبوه و در شکاف صخره ها گرد می آید .

خاک مناسب بنفشه آفریقایی چیست ؟

مخلوط خاکی مناسب باید زهکش و تهویه مناسبی داشته و در عین حال توانایی نگهداری آب کافی را داشته باشد . برای این منظور عموما از ترکیب پیت موس و پرلیت به نسبت مساوی استفاده می شود .

( طبق تجربه ی شخصی از کوکوپیت هم می توان به جای پیت موس یا مخلوط با آن استفاده کرد . ) ترکیب های مخصوص کشت بنفشه آفریقایی به صورت تجاری نیز در بازار قابل دسترسی است . PH محیط کشت باید 8/5 تا 5/6 باشد . به دلیل وجود پیت در این ترکیب ، خاک بنفشه آفریقایی عموما اسیدی است .

برای افزایش پی اچ می توان از پوست تخم مرغ استفاده کرد به این صورت که پوست تخم مرغ را در آبی که برای بنفشه آفریقایی کنار می گذاریم به مدت یک شب خیسانده و یا آن را خرد کرده به صورت پودر در آورده و به میزان یک فنجان برای یک فوت مکعب ( حدودا 27 لیتر ) خاک به کار می برند . به این ترتیب کلسیم مورد نیاز گیاه نیز تامین خواهد شد .
البته آهک زیاد هم محیط کشت را قلیایی می کند که برای بنفشه آفریقایی مثل اکثر گیاهان مناسب نیست .
بهترین پی اچ برای رشد بنفشه آفریقایی اندکی اسیدی یعنی حدود 5/6 است زیرا این گیاه خود را به پی اچ آب باران سازش داده است .
در نهایت بنفشه آفریقایی به دلیل مقاومت به خشکی ، گرمی هوا و سایه ( نور کم ) یکی از گیاهان ایده آل برای نگهداری در آپارتمان است . البته برای پرورش آن باید 3 شرط دمای یکنواخت ، رطوبت مناسب ، و محیط کشت مساعد را با هم فراهم کرد .

تعویض گلدان گل بنفشه آفریقایی :

بنفشه آفریقایی ریشه های بسیار ظریفی دارد . برای گل دهی این ریشه ها باید سالم بوده و خوب توسعه یافته باشند . اگر گیاه در خاک فشرده یا سنگین کشت شود گل نخواهد داد . برای کاشت از ترکیب پیت موس و پرلیت به نسبت مساوی استفاده کنید .
بنفشه های آفریقایی سالی یک بار نیاز به تعویض خاک دارند به دلیل استفاده مکرر از کود های شیمیایی و نیز به دلیل املاح موجود در آب محیط کشت به مرور اسیدی تر می شود و نیز تجمع املاح برای ریشه ها مضر است .

سایز و جنس گلدان مناسب :

از طرفی بنفشه آفریقایی در گلدان کوچک تر بهتر عمل می کند زیرا حجم بیشتر خاک خیس اطراف ریشه ها احتمال بیماری های قارچی و باکتریایی را افزایش می دهد . از گلدانی استفاده کنید که قطر دهانه آن تقریبا یک سوم قطر بوته باشد .
چنانچه اندازه گلدان نسبت به بوته بزرگ باشد گیاه گل نخواهد داد . گلدان های سفالی و سرامیکی به دلیل مشکلات ناشی از تجمع املاح و نیز شوک سرما به ریشه های حساس بنفشه آفریقایی ، چندان برای این گیاه مناسب نیستند از این رو بهتر است از گلدان های پلاستیکی برای کاشت استفاده کنید .

رطوبت مورد نیاز برای پرورش گل بنفشه آفریقایی :

رطوبت نسبی خیلی کم و خشکی هوا نیز گاه موجب خشک شدن غنچه ها می شود .
در صورت خشکی بیش از حد هوا یک سینی پر از آب در نزدیکی بوته ها قرار دهید تا از طریق تبخیر سطحی رطوبت نسبی افزایش یابد .

تمیز نمودن برگ ها :

– با برس مخصوص برگ ها را تمیز کنید .
– غبار پاشی نکنید ؛
– از مواد براق کننده هم استفاده ننمایید ؛
– حذف گل های خشک شده بر زیبایی گلدان و گل می افزاید .

تکثیر و ازدیاد گل بنفشه آفریقایی :

1 – کاشت بذربنفشه آفریقایی

(باید بذر روی خاک پاشیده شود،بستر خاک باید حتما ضد عفونی شود.پس از 2 الی 3 هفته بذرها سبز می شوند)

2 – کشت بافتبنفشه آفریقایی

( این کار با استفاده از وسایل خاص و در محیط آزمایشگاهی و استریل و با ریز نمونه برگی انجام می گیرد . )

3 – گرفتن پا جوشبنفشه آفریقایی

(این روش بسیار زمان بر است،با احتیاط فراوان مرکز تاج گیاه را جدا کرده. بعد از جدا سازی به نگهداری از گیاه ادامه داده و اگر دیدید که ساقه گلی در حال شکل گیری است آنرا از گیاه جدا کنید. حدود دو الی سه ماه طول می‌کشد که گیاهان کوچکی از قسمت مرکزی گیاه مادری شکل گرفته و بزرگ شوند که در واقع این گیاهان همان پاجوش هستند)

4 – گرفتن قلمه برگ ، قلمه زدن بنفشه آفریقایی

( عمومی ترین راه تکثیر بنفشه آفریقایی است.فصل بهار زمان مناسب اینکار است که از برگ‌های بالغ که 3تا 4 سانتی متر از دم برگ هم در انتهای آن قرار داشته باشد برای تکثیر استفاده کنید.دقت کنید که حتماً از برگ‌های بالغ استفاده کنید تا شانس ریشه‌دار شدن بیشتر شود. ساقه را با یک چاقو بصورت اریب یا کج ببرید؛حالا قلمه را بطوریکه فقط برگ بیرون بماند در گلدان سایز مناسب که حاوی خاک پیت موس و پرلیت هست بکارید. )

عوارض و آفات پیش آمده برای گل بنفشه آفریقایی و درمان آن :

1 – گل ها ریز و متفرق هستند :

 گل های پژمرده را حذف و گیاه را طبق دستور تغذیه مصنوعی کنید .

2 – روی برگ ها لکه های قهوه ای مشاهده می شود :

غبار پاشی در آفتاب و یا آبیاری از بالا عامل آن است ، گیاه احتیاج به غبار پاشی نداشته و روش آبیاری آن مخصوص است .

3 – گیاه سالم است ، ولی به طور ناگهانی زرد شده است :

گاز آشپزخانه و یا گاز نفت و هوای کثیف عامل آن است ، گیاه را به هوای مملو از اکسیژن انتقال دهید .

4 – برگ ها پیچیده و خشک و خم شده اند :

هوا گرم و خشک است و گیاه احتیاج به آبیاری دارد ، از رطوبت دائمی پایدار استفاده کنید ، هرگز غبار پاشی نکنید .

5 – برگ ها پژمرده و خم می شوند :

هوا سرد است ، گیاه را به محل گرم تری منتقل کنید .

6 – رگه ها یا لکه های سفید رنگ روی برگ ظاهر شده است :

بخاطر ریختن آب روی برگ ها ، یا سوختگی ناشی از آفتاب و یا از همه مهم تر ، آبیاری نامنظم گیاه و خشکی دیدن گیاه می باشد ، برگ های این چنینی را کنده و آبیاری را مرتب کنید .

7 – نوک و یا حاشیه برگ ها خشک می شود :

سوختگی ناشی از کود زیاد ، شوری خاک ، تجمع نمک و شوره روی خاک و مشکل PH باعث این قبیل نارسایی ها می شود .

8 – گل ها شفاف و کم رنگ شده اند :

صدمه مربوط به قطرات آب حاصله از غبار پاشی است ، در هنگام غبار پاشی گل ها را محفوظ نگه دارید .

9 – گل ها و برگ های گیاه می پوسند :

آبیاری بیش از حد انجام شده است ، در تمام طول سال هفته ای دو بار آبیاری کافی است ؛
گیاه را از بالا آبیاری نکنید و طبق دستور عمل نمایید .

10 – برگ های جدید ریز و تعداد آن ها زیاد است :

گیاه احتیاج به تعویض گلدان دارد ، در بهار گلدان ها را با یک اندازه بزرگ تر تعویض کنید .

11 – گیاه سالم است ولی گل نمی دهد :

گلدان ها خیلی بزرگ انتخاب شده اند . تا دو سال آینده گلدان ها را تعویض نکنید ؛
یا در صورتی که مواد غذایی کمکی به خاک گلدان ها اضافه نکرده اید ، آن را تغذیه مصنوعی کنید .

12 – برگ ها رنگ پریده هستند یا حاشیه برگ زرد می شود :

یا نور زیاد است و یا گیاه احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد ؛
گیاه را به محلی با نور غیر مستقیم منتقل و در صورتی که برگ ها کوچک باقی می مانند طبق دستور گیاه را تغذیه کنید .

13 – برگ های گیاه سیاه می شوند :

صدمه مربوط به مواد براق کننده ی شیمیایی است ، از آن ها استفاده نکنید ؛
برای تمیز نمودن برگ ها از برس نرم مخصوص استفاده کنید .

14 – برگ ها خیلی سفید یا خیلی زرد می شوند :

به دلیل کمبود منیزیم و یا نور شدید در تابستان است ، سولفات منیزیم یا کود کامل اضافه کنید و از نور مستقیم دور کنید .

در مطلب بعد شما را با نخل شامادورا آشنا خواهم کرد