روش کاشت و پرورش نعناع در گلدان

• نام : نعناع
• نام انگلیسی : Mint
• خانواده : Lamiaceae
• بومی : مناطق معتدل استوایی (اروپا ، استرالیا)

داشتن گلدان نعناع در محیط خونه یک ایده فوق العادست. می پرسید چرا؟ پس در ادامه همراهمان باشید :
نعنا یا نعناع یکی از گیاهان و سبزیجات دوست داشتنی، خوش عطر و خوشمزه است؛ این گیاه سرشار از خاصیت بوده و حاوی آنتی اکسیدان های فراوان است و خاصیت درمانی زیادی دارد.

بیشتر بخوانید : معرفی گل آپارتمانی برگ نعنایی یا پیچک سوئدی

معرفی گیاه نعناع

نعناع گیاهیست علفی چند ساله که اندام های هوایی آن تحت تاثیر سرمای زمستان از بین می رود ولی  اندام های زیر زمینی ( ریزوم ها و استولون ها ) زنده بوده و فعالیت خفیفی دارند. ضخامت ریشه نعناع  ۳ تا ۴میلی متر است و دارای گره های متعدد است که محل رویش ریشه های باریک و در نتیجه تشکیل گیاهان کوچک در اطراف پایه مادری می باشد.

ریشه نعناع چندان عمیق نیست و به صورت پراکنده در سطح خاک نیز گسترش می یابد. نعناع دارای ساقه چهارگوش  بوده و به واسطه وجود آنتوسیانین ها به رنگ بنفش است و طول متفاوت داشته و بسته به شرایط اقلیمی بین ۳۰ تا ۱۰۰ سانتیم تر است و قسمت های فوقانی آن از انشعاب های زیادی برخوردار است.

برگ ها دراین گیاه بلند و به طول ۳ تا ۹ سانتی متر و عرض ۱ تا ۳ سانتی متر است. شکل برگ ها بیضی و پهن و کناره ها دندانه دار و به رنگ سبز تیره می باشند. رگبرگ ها به رنگ آبی و در پهنک برگ دارای انشعابات متعدد هستند. گل های نعناع بنفش رنگ بوده و به صورت خوشه های مجتمع روی چرخه هایی دیده می شوند.

عمرشان کوتاه بوده و مدت کوتاهی پس از ظهور از گیاه جدا می شوند. میوه نعناع کپسولی کوچک و به رنگ قرمز تیره است. به دلیل وجود اسانس در اندام های رویشی، گیاه از بوی مطبوع و مزه ای خنک و تند برخوردار است. اسانس ابتدا در اندام های رویشی از همان اوایل رشد گیاه ساخته شده و با رشد گیاه سرعت سنتز آن افزایش یافته و در حفره های زیر کوتیکول ساخته و ذخیره می گردد. دوره رویشی نعناع از رویش تا گلدهی ۸۰ تا ۱۰۰ روز است.

بیشتر بخوانید : همه چیز درباره ی پرورش و نگهداری از گیاه بابا آدم در خانه

دلایل مهم برای پرورش گلدان نعناع در خانه

ممکن است بپرسید چرا نعناع ؟ دلایل زیادی برای پرورش نعناع در گلدان وجود دارد :
همه ما تعصب خاصی روی نعناع داریم!!  وقت آشپزی عاشق این هستیم که آن را داخل هر چیزی استفاده کنیم چون عطر و بویی فوق العاده دارد. داخل اکثر نوشیدنی ها و دمنوش ها استفاده می شود، حتی دوغ اصیل ایرانی 😋

شما حتی می‌توانید یک لیوان آب یخ را تنها با اضافه کردن مقدار کمی برگ نعناع به یک مایع درمانگر و پر خاصیت تبدیل کنید. مقدار کمی خیار خرد شده به همراه لیمو و همچنین مقداری بوته نعناع را داخل یک ظرف شیشه‌ای و یا یک پارچ بریزید و آب معدنی مخصوص خودتان را درست کنید که برای رهایی از گرما زدگی عالی است.

اگر مایل بودید می‌توانید مقداری نعنا را با لیمو ترش در یک لیوان مخلوط کنید و مقداری یخ و برگ درخت افرا و یا یک شیره گیاهی را به آن اضافه کنید و یک ماکتِیل بی نظیر ( نوشیدنی غیر‌الکلی که شامل تکه های میوه‌ها است ) درست کنید.

بد نیست بدانید که برگ نعناع با افزایش سوخت و ساز بدن، چربی اضافه بدن را می سوزاند؛ سیستم گوارشی را تسکین می دهد و برای رفع گاز معده کمک کننده است. تسکین سردرد، برطرف کردن احساس خستگی، درخشندگی پوست، کاهش علائم آسم و احتقان از جمله خواص دیگر نعنای دلربا هستند. خواص گیاه نعناع آنقدر زیاد است که در این مقاله گنجانده نمی شود!

پیشنهاد می دهیم گلدان نعناع را در داخل آشپزخانه تان نگه دارید که همیشه در دسترس باشد تا بتوانید از برگ‌های آن برای آشپزی نیز به راحتی استفاده کنید. جالب است بدانید که نعناع به سرعت و به طرز حیرت‌انگیزی رشد می‌کند، پس بنابراین شما حتی می‌توانید اطراف باغچه و یا چمن خود را با نعناعی که رشد کرده و ارتفاع گرفته حصار بکشید و خیالتان از عدم ورود کسی به داخل حریم باغچه تان راحت باشد. اما توجه کنید که آن ها در عین حال می‌توانند دردسر‌ساز نیز باشند، پس مراقب باشید نعنای داخل گلدانتان روی زمین نیفتد وگرنه ریشه هایش در زمین شروع به رشد و تکثیر خواهند کرد.

بیشتر بخوانید : همه چیز درباره ی درختچه ی لیندا یا پا فیلی

گونه‌های مناسب نعناع برای پرورش در گلدان

بعضی از گونه‌های خوب برای پرورش در گلدان عبارت است از: نعناع آناناسی و نعناع لیمویی ، چرا که نگهداری و کاشت آن ها در کنار دیگر انواع نعناع یا سبزیجات دیگر بهتر است.

روش کاشت نعناع در منزل

به طور کلی دو روش برای اینکار وجود دارد :

• کاشت بذر
• قلمه زنی

کاشت نعناع از طریق بذر کاری دشوار اما شدنی است؛ ما برای این کار ساده ترین روش را پیشنهاد می دهیم که همان قلمه زدن است.

آموزش قلمه زدن گیاه نعناع

گام اول : برای تهیه قلمه از گیاه نعناع رسیده و سرحال تقریباً یک سانتی متر از بالای اتصال ساقه آن را به زمین با قیچی تیز به صورت کج یا اریب برش بزنید تا باعث له‌ شدگی ساقه نشود.

گام دوم : برگ های پایینی ساقه را جدا کنید و تنها سه برگ ‌بر روی ساقه بماند. این کار باعث می‌شود تا انرژی گیاه صرف ریشه دار شدن سریع تر قلمه شود.

گام سوم : قلمه نعناع را داخل لیوان آب قرار دهید به طوری که تمام قسمت ساقه بدن برگ گیاه داخل آب قرار گیرد.

گام چهارم : ظرف حاوی قلمه را در محلی گرم و دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار دهید.

گام پنجم : هر زمان آب ظرف کم شده بود به آن آب اضافه کنید.

گام ششم : قلمه نعناع در مدتی کمتر از دو هفته ریشه‌دار خواهد شد و شما می‌توانید آن را به گلدان انتقال دهید.

جهت مشاهده و خرید انواع گلدان وارد شوید…

گام هفتم : گلدان کوچکی را انتخاب و آن را با خاک‌برگ و ماسه پرکنید. درون خاک را سوراخی به عمق ۳ سانتی متر ایجاد کنید و قلمه جوان را داخل آن بکارید.
مراقب باشید تا ریشه‌های نازک نعنا آسیب نبیند. به آرامی اطراف ساقه را با خاک پرکرده و فشار دهید. نعناع به دلیل رشد سریع ریشه هایش در خاک به عنوان یک گیاه با ریشه مهاجم در خاک شناخته می شود و در زمانی کوتاه تمام فضای باغچه های کوچک را مانند علف هرز پُر می کند. پس بهتر است در یک گلدان بزرگ و جدا از باغچه خانگی اقدام به کاشت نعناع کنید.

گام هشتم : بعد از انتقال گیاه را آبیاری کنید و گلدان را به محل با نور بیشتر انتقال دهید.

گام نهم : بعد از مدت کوتاهی اولین برگ های نعناع شما سبز خواهند شد.

بیشتر بخوانید : معرفی و نحوه نگهداری و پرورش گل زیپلین

کاشت بذر نعناع

اگرچه تکثیر نعناع از طریق بذر چندان رایج نیست ولی شیوه کاشت آن در گلدان همانند کاشت ریحان و کاشت سبزی خوردن در گلدان است. به این منظور :

• تعدادی بذر نعناع را روی خاک گلدان بپاشید و روی آن را با لایه‌ای نازک از خاک بپوشانید.
• تا زمان جوانه‌زنی دانه‌های نعناع همواره خاک را مرطوب نگه‌دارید.
• بعد از جوانه‌زنی، گیاهان کوچک نعناع را به فاصله ۳۰ سانتی‌متر از هم تنک کنید.
• نعناع می‌تواند به‌سرعت رشد کرده و گسترش پیدا کند. همچنین جالب است بدانید نعناع به‌وسیله ریشه‌های زیرزمینی خود می‌تواند گیاهان جدیدی ایجاد کند. بنابراین بعد از کاشت نعنا در گلدان از ریشه‌های جدید نیز می‌تواند ساقه‌های تازه نعنا سبز شود.

برای خشک کردن نعناع و استفاده در غذا هم می توانید آن ها را یا از ساقه آویزان کرده و یا روی سینی پهن کنید. هر وقت ساقه و برگ ها خشک شدند آن ها را در ظرفی دربسته نگهداری کنید.

نکات مهم برای کاشت ، پرورش و نگهداری گلدان نعناع

شاید باورتان نشود اما رشد نعناع به طور مضحکی آسان است. ( در واقع این خیلی سخت از بین می‌رود ) رعایت یکسری نکات مهم که در ادامه می خوانید به شما کمک خواهد کرد تا گیاهتان همیشه سرحال و خوب بماند :

• خاک مناسب نعناع

خاک مناسب برای کاشت نعناع شامل مخلوطی از پیت ماس یا کوکوپیت همراه با پرلیت یا ماسه است، همچنین ترکیبی از کمپوست و خاک باغچه را نیز می‌توان برای کاشت نعناع در گلدان استفاده کرد.

• نور مناسب برای رشد گلدان نعناع
  

سبزی نعناع به نور کافی برای رشد نیاز دارد و لازم است روزانه حداقل ۳ تا ۴ ساعت آفتاب مستقیم ببیند. مکانی را برای گذاشتن گلدان نعناع خود انتخاب کنید که علاوه بر داشتن آفتاب مستقیم در چند ساعت از روز، گردش هوای خوبی هم داشته باشد. بهترین مکان برای نگهداری گلدان نعناع نزدیک پنجره جنوبی یا در بالکن است.

بیشتر بخوانید : همه چیز درباره ی گل اسپاتی فیلوم

• رطوبت و آبیاری مناسب نعناع
  

برای رشد بهتر نعناع لازم است خاک گلدان همواره مرطوب و نه خیس باشد. بنابراین ابتدا از زهکش گلدان مطمئن باشید و دما بسته به دمای محیط گیاه را روزانه دو بار به مقدار کم آبیاری کنید.

• کود دهی مناسب گلدان نعناع
  

بهتر است از دادن کود به سبزی‌ها خودداری کنید. چون باعث تغییر طعم گیاه می‌شوید با این‌حال اگر مشاهده کردید که گیاهتان کمبود تغذیه دارد و به خوبی رشد نمی‌کند مقداری کود مایع به آن بدهید.

• دمای مناسب نعناع

بهترین دما برای رشد نعناع ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد است. بنابراین از قرار دادن گلدان نعناع  در برابر باد سرد مانند کولر و یا در کنار بخاری خودداری کنید.

• هرس کردن گلدان نعناع
  

مدتی بعد از کاشت نعناع در گلدان لازم است، به‌ طور مرتب سرشاخه‌ های گیاه را هرس کنید تا رشد جوانه‌های جانبی بیشتر و درنتیجه بوته‌های نعناع پرپشت‌تر شوند. گلدان نعناع

بیشتر بخوانید : همه چیز درباره گل سیکلامن

زمان  و نحوه کاشت نعناع

زمان کاشت در دو فصل بهار و پائیز انجام می شود. ولی کشت بهاره به کشت پائیزه ترجیح داده می شود. بهترین زمان کاشت در بهار اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد است. فاصله ردیف های کاشت از هم ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر عمق کاشت ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر انتخاب می شود. در اواخر بهار زمان مناسبی برای تکثیر نعناع از طریق قلمه های ساقه است و در این روش فاصله ردیف ها از یکدیگر بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر مناسب است. همچنین زمان یاد شده برای جدا سازی پاجوش ها نیز مناسب است. نهایتاً فاصله دو بوته از هم روی ردیف ها باید به ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر برسد. پس از کاشت بلافاصله زمین باید آبیاری گردد. گلدان نعناع

برداشت نعناع

نعناع در سال ۲ تا ۳ بار برداشت می شود و روش برداشت ارتباط نزدیک با نحوه استفاده از اندام های برداشت شده دارد . به عبارتی بستگی به این دارد که گیاه را با هدف سبزی یا تهیه اسانس برداشت نمائیم.

برای تهیه اسانس ، برداشت در مرحله گلدهی صورت می گیرد و برای استفاده به عنوان سبزی قبل از گلدهی و از اندام های جوان و شاداب استفاده می شود. برداشت ممکن است بسته به سطح زیر کشت به صورت دستی یا ماشین انجام شود. در هر صورت گیاهان بایستی از ارتفاع ۴ تا ۵ سانتی متری بریده شوند و مدتی بر روی زمین باقیمانده تا رطوبت اندام های برداشت شده به حدود ۴۰ درصد کاهش یابد. گلدان نعناع

این کار هم باعث کاهش حجم و هم تسریع در حمل و نقل گیاه می شود. در بیشتر نقاط دنیا نعناع بدین صورت برداشت می شود اما اخیراً در روش جدید بلافاصله پس از برداشت گیاهان داخل جعبه های مخصوص گذاشته شده و به خشک کن ها هدایت می شوند و خشک  می گردند.

اکثر محققان براین عقیده هستند که برداشت نباید قبل از خرداد انجام شود. زیرا در این مرحله اسانس های استخراجی کیفیت چندانی نداشته و بیشترین اسانس منتون است. بهترین زمان در اولین برداشت اول تا ۲۵ تیر ماه و دومین برداشت آخر مرداد تا ۱۵ مهر ماه و سومین برداشت تا ۱۵ آذر ماه است. در این صورت سالانه ۵۵ تا ۶۰ کیلوگرم اسانس از هر هکتار زمین به دست می آید. متوسط عملکرد سالانه وزن تر محصول ۱۲ تا ۲۰ تن در هکتار است. مقدار اسانس تولیدی ۲ تا ۴ کیلوگرم به ازای هر تن محصول است.

بیشتر بخوانید : معرفی گیاه نخل مرداب یا پنجه کلاغی

نگهداری نعناع در فصل زمستان

بیشتر نعناع‌ها به ندرت در مناطق سردسیر رشد می‌کنند. اگر در آب و هوایی سرد زندگی می‌کنید و گلدانی دارید که می‌خواهید از یخ زدن نجات پیدا کند، می‌توانید گلدانتان را در محیطی بدون حرارت قرار بدهید. این نکته را فراموش نکنید که حتما گلدان را در فصل بهار بیرون بگذارید. اگر ساقه گیاهتان رشد زیادی در طی فصل رشدش داشت می‌توانید آن را حدود 3 سانتی‌متر تا سطح خاک کوتاه کنید و این شانس را به گیاهتان بدهید که طی چند هفته خیلی زود رشد کرده و به حالت اولش بازگردد. گلدان نعناع

آفات و بیماری‌ها، عوارض و روش های درمان ‌گیاه نعناع ( گلدان نعناع )

گیاه ‌نعناع می‌تواند طعمه برخی آفات و بیماری‌ها شود که شامل :

• پژمردگی ورتیسیلیومی
• زنگ ‌نعناع
• تاول سیاه ‌نعناع
• حشراتی مانند کرم عنکبوتی، کک‌های شبیه به سوسک، سوراخ کنندگان ریشه، کرم‌ها و سرخرطومی‌های ریشه و شته‌ها

فراهم ساختن امکان گردش مناسب هوا و خاک زهکش برای جلوگیری از بیماری برگ‌ها، در اغلب موارد پیشگیری کننده و کارساز است. می توانید حشرات را با استفاده از اسپری کردن آب شلنگ به برگ‌ها از گیاه جدا کنید. برای اینکه خیالتان راحت شود حاصل آب را به زیر برگ‌ها ( یعنی جایی که حشرات در آنجا پنهان می‌شوند ) نیز اسپری کنید.

بیشتر بخوانید : آفات گیاهان آپارتمانی و از بین بردن آنها با ساده ترین و بهترین روش ها